“Vanaf het moment dat Kamp toegaf dat alle aardbevingen in Groningen gaswinning gerelateerd zijn, was het onmiddellijk afgelopen met de omzet,” begint Eltje Bos (73) uit Appingedam zijn verhaal. “Ik was net 65 en wilde mijn bedrijfspanden verkopen om van mijn pensioen te gaan genieten. Helaas gooide de gaswinning roet in het eten. Eind 2015 heb ik het Hotel Wapen van Leiden en de Kameleon (nu wereldrestaurant Gooday) in Appingedam met groot verlies verkocht. Zo had ik het me niet voorgesteld: na 41 jaar dag in, dag uit werken bleek mijn pensioen grotendeels verdampt, enkel en alleen als gevolg van mijnbouwschade!”
“Iedere ondernemer moet zelf voor pensioen zorgen. Vaak gebeurt dat met de verkoop van het bedrijf en/of pand. Ik wilde dat ook op die manier regelen. Daarom liet ik in 2012 twee taxaties uitvoeren; één voor de fysieke waarde van het vastgoed en één voor de economische waarde van het bedrijf. Daarna zette ik het te koop. Maar plots daalde de omzet in rap tempo. Ik heb de crisissen van 1979 en 2008 meegemaakt, maar zoals de omzet in 2013 daalde, zo had ik het nog niet gezien. Ik moest vier man personeel ontslaan. Collega-ondernemers merkten hetzelfde en niemand kon het verklaren.”
Eltje Bos: “Het onrecht heeft me gesterkt om door te gaan”
Geen vertrouwen in onroerend goed
“In november 2013 zag ik het Raadshuis in de steigers staan. Heel vreemd, want het was net gerestaureerd. Bij navraag bleek dat de voorgevel naar voren kwam door de aardbevingen. Dus ik liep ook maar eens om mijn panden heen en zag toen allerlei scheuren. De NAM bood 40.000 euro, terwijl de aannemer 120.000 euro vroeg. Ondertussen waren er drie horecaondernemers geïnteresseerd in de panden. Maar van de bank kregen ze geen medewerking. Banken bleken door de aardbevingen totaal geen vertrouwen meer te hebben in het onroerend goed als basis voor bedrijfsfinanciering.”
“Wereldrestaurant Gooday toonde in 2015 interesse. De nieuwe taxatie lag 4,5 ton lager dan die uit 2012, maar de voorspellingen waren dat de waarde alleen maar meer zou dalen. Dus gingen we akkoord. Een van de verkoopvoorwaarden was dat de schade vergoed zou worden. Ik sprak met de aannemer af dat hij voor 100.000 euro de schade zou repareren en de NAM was bereid dat te vergoeden. Maar de tussenpersoon ging weg en daarmee was de deal van tafel. Het oorspronkelijk aanbod gold weer.
Daar ging ik niet mee akkoord, maar dat betekende ook dat de verkoop niet doorging.”
Tekenen voor finale kwijting
“Omdat de gemeente belang had bij de verkoop, verzocht de burgemeester mij alsnog een handtekening te zetten. Natuurlijk weigerde ik. Daarna hebben de gemeente en provincie zich ermee bemoeid, waardoor de NAM alsnog een aanbod deed. Maar ze kwamen met een samenstellingsovereenkomst, waar de honden geen brood van lusten. Ik moest tekenen voor finale kwijting, ook voor mijn opvolgers. Uiteindelijk heb ik met een advocaat en Gooday met veel moeite en vertraging een overeenkomst opgesteld. De overdacht die gepland was met een gebruikelijk afscheid in augustus, lukte pas in november. Aan een feestelijk afscheid hadden we toen geen behoefte meer, we waren op.”
“Maar ik wilde natuurlijk nog wel een compensatie voor de waardedaling hebben, dat is immers mijn pensioen. Daarom deed ik mee aan een pilot voor ondernemers. Achteraf bleek dat de pilot een initiatief was van de NAM, zodat zij meer kennis zouden opdoen om hun beleid voor de waardedaling van bedrijven in het algemeen te bepalen, niet om dat voor ons te bepalen. Wij kregen ook pas na ruim een jaar antwoord: tot onze verbijstering was er geen waardedaling geconstateerd. Toen sprong ik zowat uit mijn vel. Je kunt toch niet om mijn taxatierapporten heen? Daaruit blijkt overduidelijk dat er een flinke waardedaling is! Dit onrecht heeft me gesterkt door te gaan. Niet alleen voor mezelf, ook voor anderen. Thuis hebben we afgesproken er niet steeds over te praten, als je niet oppast word je daar samen stapelgek van. We trekken op met een andere ondernemer en waren samen juridische stappen aan het voorbereiden. Het lijkt erop dat, door de inmenging van de GBB, er nu een waardedalingsregeling komt voor het MKB bij het IMG. We durven er nog nauwelijks op te hopen.”
Dit artikel verscheen eerder in de 15e GBB-krant.