Nieuwe werkwijze Instituut Mijnbouwschade Groningen

Op 17 mei maakte het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) de nieuwe werkwijze bekend voor de afhandeling van schademeldingen, zoals je hier kunt lezen. In april legde het IMG de beoordeling van meer dan duizend schademeldingen stil vanwege een aantal problemen waar het instituut tegenaan liep. Zo zagen zij een onverwachts grote groei van het aantal meldingen, en waren er regelmatig onverklaarbare verschillen in rapportages van schade-experts. Daarnaast blijkt dat het IMG niet genoeg capaciteit heeft om alle schades te laten beoordelen, en wil het instituut naar eigen zeggen zich meer gaan toeleggen op duurzaam herstel. De motie duurzaam herstel, waar onder andere de GBB zich hard voor heeft gemaakt, is immers kortgeleden aangenomen door de Tweede Kamer.

Zorgen vanuit de GBB
Begin mei werd er een tipje van de sluier opgelicht over wijzigingen in schadeafhandeling door het IMG, en hier heeft de GBB op gereageerd door een zorgenbrief te versturen naar Bas Kortman, voorzitter van het IMG. De GBB heeft deze brief later ook met de vaste commissieleden van de Tweede Kamer en met de pers gedeeld, ter voorbereiding op de hoorzitting van het IMG in de Tweede Kamer op woensdag 19 mei. Je kunt hier onze zorgenbrief teruglezen.

 

5000 euro vaste vergoeding voor 200.000 adressen 
Wat houden de wijzigingen precies in? Elke gedupeerde van mijnbouwschade die nog niet eerder een melding bij het IMG heeft gedaan, of waarvan de melding nog in behandeling is, kan kiezen voor een eenmalige vergoeding van 5000 euro. Je ontvangt dit vaste bedrag door als bewoner zelf de schade aan te tonen door foto’s op te sturen naar het schadeloket van het IMG. Je bent niet verplicht om bij een (nieuwe) schademelding het vaste bedrag van 5000 euro te accepteren. Wanneer je niet kiest voor de vaste vergoeding dan zal de gemelde schade bij het schadeloket, net als voorheen, worden beoordeeld door een schade-expert. Je kunt via deze link kijken of je in aanmerking komt voor de vaste vergoeding van het IMG. Het IMG hoopt op deze manier in één klap een groot aantal meldingen van kleine schades af te handelen, zodat het meer capaciteit heeft voor de afhandeling van de complexe schadegevallen in het epicentrum.

 

Wijzigingen in gebiedsafbakening en beoordelingscriteria 
Het IMG past daarnaast de grenzen van het gebied aan, waardoor huiseigenaren in een deel van het oorspronkelijke ‘werkgebied’ nu niet meer in aanmerking komen. Dit is onder meer rondom het Drentse Zuidvelde en het Groningse Blijham. Volgens het IMG is dit naar aanleiding van onderzoek van TNO en TU Delft naar diepe bodemdaling. Je leest er hier meer over. In sommige gevallen kan er sprake zijn van een ‘uitzonderingsituatie’, maar dit moet het IMG nog nader bepalen. 1500 woningen in dit gebied staan in de wacht om beoordeeld te worden, en naar alle waarschijnlijkheid krijgen deze woningeigenaren een soort
voucher van 1000 euro, ter compensatie. Dit zal voor hen als mosterd na de maaltijd voelen, want sommige buren hebben wel een schadevergoeding ontvangen.

Maar ook de schadebeoordeling in het epicentrum en het ‘buitengebied’ gaat op de schop. Bij nader inzien constateert het IMG namelijk dat bevingen niet op elke plek evenveel schade veroorzaken. Het instituut wil daarom het verschil ‘verfijnen’ door trillingssterkte mee te laten wegen, en door onafhankelijke schade-experts meer ‘handvatten’ te geven bij het beoordelen van schade. Het zal daardoor vaker gaan voorkomen dat een vergoeding niet wordt toegekend, omdat schade niet wordt aangemerkt als gevolg van bevingen door aardgaswinning. Het wettelijk bewijsvermoeden wordt daarmee feitelijk ingeperkt.

Advies aan gedupeerde Groningers
De GBB adviseert Groningers om goed na te denken alvorens voor de vergoeding van 5000 euro te kiezen. In de eerste plaats omdat het moeilijk inschatten is hoe groot de schade écht is. In de tweede plaats met het oog op de toekomst. Als er later namelijk nieuwe schade komt dan kan dit weliswaar gemeld worden bij het IMG, maar het is onaannemelijk dat die schade erkend wordt. Pas bij een beving waarbij zeer grote trillingen worden gemeten zullen gemelde schades opnieuw worden gehonoreerd door het IMG. Groningers moeten er echter rekening mee houden dat kleine trillingen bestaande schades kunnen verergeren, en dat de aardbevingen mogelijk nog jaren doorgaan. We zagen eerder dezelfde problemen ontstaan bij de vergelijkbare stuwmeerregeling.
Als je binnen een straal van 20 km van Huizinge woont is het sowieso onverstandig om aanspraak te maken op de vaste vergoeding. Het IMG vermoedt namelijk dat de kosten voor schadeherstel in dit gebied hoe dan ook hoger zullen uitvallen dan 5000 euro.

 

Reactie GBB op de wijziging werkwijze IMG
Het opnieuw introduceren van een beoordelingssystematiek bij schadebeoordelingen staat haaks op de intentie van het wettelijk bewijsvermoeden. Het wettelijk bewijsvermoeden is ingevoerd om zo de (bewijs)last van de schade door gaswinning van de schouders van de bewoners te halen. Het IMG legt deze last nu terug op de schouders van de burger. De GBB verwacht dat de wijziging zal leiden tot een explosie van bezwaarprocedures en daardoor zullen uitvoeringskosten stijgen en langere wachtlijsten ontstaan.Groningers kunnen aanspraak maken op een vast bedrag van 5000 euro. De GBB heeft kritiek op de verwachting die het IMG hierdoor bij de bewoner neerlegt; het instituut gaat er kennelijk vanuit dat de gemiddelde gedupeerde de kennis in huis heeft om zelf schade te beoordelen. Dat is echter niet zo. Bovendien wordt de Groninger voor de zoveelste stres-svolle keuze gesteld, terwijl het streven van het IMG zou moeten zijn dat de gedupeerde huiseigenaar nu eens van de (al jaren durende) last wordt ontzien.

In de hoorzitting in de Tweede Kamer benoemde Bas Kortmann dat het IMG niet genoeg middelen en bevoegdheden heeft om een aantal structurele problemen van gedupeerde Groningers op te lossen. Desalniettemin voelt het IMG zich kennelijk vrij om de regels in het nadeel van een groot aantal Groningers aan te passen. De GBB had liever gezien dat schade-experts werden geïnstrueerd op het goed toepassen van het wettelijk bewijsvermoeden en op een ruimhartige manier van schade beoordelen. Dit zal leiden tot minder inconsistenties en, inderdaad, wellicht in een aantal gevallen tot het vergoeden van schade daar waar het geen mijnbouwschade is. Op deze manier had echter de menselijke maat en ruimhartigheid, de oorspronkelijk missie van het IMG, centraal gestaan. Het is nu bovendien zo dat het IMG de spelregels middenin het spel verandert, waardoor gedupeerden na lang wachten wéér hun verwachtingen en plannen moeten aanpassen.