We gaan door totdat de verantwoordelijken met de billen bloot gaan

Tien jaar Groninger Bodem Beweging – Medeoprichter en voorzitter Jelle van der Knoop:

“We gaan door totdat de verantwoordelijken met de billen bloot gaan”

Al tien jaar is Jelle van der Knoop de drijvende kracht achter de GBB. Vrijwillig trekt hij daar wekelijks zo’n 40 uur voor uit. En hij is niet de enige. Samen met een compacte groep wordt de boel draaiende gehouden. Is het de investering waard? “Mede door de inzet van de GBB gaat de gaskraan versneld dicht”. We blikken terug op tien jaar GBB.

Hoe het begon

De beving in Westeremden (8 augustus 2006, 3,5 op de schaal van Richter) jakkerde de ongerustheid over de situatie aan. Hilda Groeneveld, medeoprichter van de GBB, stelde toen een klankbordgroep samen om in gesprek te kunnen komen met de provincie. Jelle was lid van de klankbordgroep:

“De klankbordgroep wilde de situatie laten onderzoeken. TNO en Deltares voerden een literatuuronderzoek uit en concludeerden in 2008 dat het wel mee viel. Dat was voor ons aanleiding om door te zetten. Zo ontstond op 6 november 2009 de Groninger Bodem Beweging.”

“Het doel was om een tegenmacht te creëren. Ook wilden we een duidelijk signaal afgeven dat we het niet meer pikten. Samen sta je sterker, daarom kozen we voor een vereniging. We vonden het vanzelfsprekend dat we in no-time duizenden leden zouden hebben. Iedereen die bezorgd en solidair was zou zich aansluiten. 10 jaar later hebben we net het ledenaantal van 4.000 bereikt. Dus zo vanzelfsprekend was dat niet. Achteraf denk ik dat we ons meer hadden moeten richten op ledenwerving. Partijen nemen je nou eenmaal serieuzer wanneer je groter bent. Dat merkten we vaak wanneer we in gesprek waren met de NAM bijvoorbeeld.”

Macht gebruiken om invloed uit te oefenen

De focus lag dus niet op het werven van leden. Waar wel op?

“De GBB was de enige partij die uit bewoners bestond en ook namens hen sprak. Daardoor zaten we bovenop de informatie. Die informatiemacht gebruiken we om het gesprek aan te gaan. Dat doen we in overleggen, maar ook via de media. Zo beïnvloed je politici en andere partijen en voer je de druk op. Het probleem regelmatig onder de aandacht brengen, is altijd een van onze belangrijkste werkzaamheden geweest. En met resultaat: toen we begonnen wist bijna niemand van gasbevingen in Groningen af en nu is er wereldwijd aandacht voor. Bovendien gaat de gaskraan versneld dicht! Dat is toch wel heel bijzonder. Door de tomeloze inzet van onze vrijwilligers krijgen we dat voor elkaar.”

“Aandacht genereren doen we op nog meer manieren: Zo organiseerden we vier Fakkeltochten. De laatste tocht in januari 2018 liepen 12.000 mensen mee. Dat gaf een duidelijk signaal af naar de rest van Nederland: zoveel mensen in de regen en kou op de been tegen de gaswinning. Dat maakt me wel trots. Bovendien levert zoiets mooie beelden op voor de media en komt de politiek onder druk te staan. Dat krijgen we toch maar voor elkaar. Wat was er gebeurd als wij deze tochten niet hadden georganiseerd?”

“Daarnaast hebben we in 2015 de NAM aangeklaagd. De prominente strafrechtadvocaat mr. Spong vertegenwoordigt ons. En dat wil wel wat zeggen. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft net het strafrechtelijk onderzoek afgerond. Het is noodzakelijk dat degenen die aansprakelijk zijn voor alle ellende, verantwoording afleggen.”

Nog genoeg werk aan de winkel

“Ook de Tweede Kamer ziet dat in. Er komt een parlementaire enquête, iets waar de GBB vanaf het begin voor pleitte. Wanneer die komt is de vraag. De voorwaarde is dat de versterkingsoperatie in gang gezet moet zijn. Nu Wiebes toezegt dat de gaskraan in 2022 dichtgaat, is het maar de vraag of de versterking wordt voortgezet. Voor de GBB is er dus werk aan de winkel de komende jaren. De schadeafhandeling en versterking moeten goed verlopen en ook moet de gaskraan daadwerkelijk dicht. Nu zijn het slechts woorden die nergens zijn vastgelegd. We gaan door totdat de mensen die verantwoordelijk zijn met de billen bloot gaan. Dat is noodzakelijk voor het herstellen van het vertrouwen. Er moet een proces komen waarbij de schuldigen verantwoording afleggen en excuses aanbieden.”

“Gerechtigheid voor Groningers, dat is wat mij drijft”

Gerechtigheid

Dat is gerechtigheid. En dat is waarom Jelle zich al tien jaar inzet voor de GBB:

“Gerechtigheid voor Groningers is wat mij drijft. Ook ik ben gefrustreerd en het werk voor de GBB helpt mij om die frustratie om te zetten in iets positiefs. Ik ben dan ook van plan om door te strijden totdat we de GBB kunnen opheffen.” Wanneer dat is? Daar kan hij geen uitspraken over doen: “We moeten het probleem onder de aandacht blijven brengen. Het gevaar is nu dat de aandacht verslapt, omdat de oorzaak wordt aangepakt; de gaskraan gaat dicht. Maar er zijn nog zoveel mensen die in de ellende zitten. We moeten onze energie steken in het strijden voor van die mensen.”

Nog geen lid? Het is nu belangrijker dan ooit! De kans is groot dat de aandacht voor het probleem verslapt, waardoor we blijven zitten met de gebakken peren. Meld je aan, klik hier.

De GBB is op 6 november 2009 opgericht. Sindsdien is zij gesprekspartner bij allerlei organisaties. Zo behartigt zij de belangen van bewoners. In de afgelopen jaren zijn er heel wat overlegorganen de revue gepasseerd:

  • Commissie Bodemdaling (2008)
  • Dialoogtafel Groningen (2014)
  • Maatschappelijke Stuurgroep (2016-2019)
  • Overlegtafels Wiebes (2017 – nu)
  • Nieuw schadeprotocol (2016 – 2018)

De belangrijkste overweging voor de GBB om ergens al dan niet aan deel te nemen is onze positie. Wij nemen alleen als adviseur plaats in een overleg en niet als bestuurder. Daarom doen we niet mee aan de overleggen van het NPG. Zouden we in het bestuur zitten, dan zouden we ook verantwoordelijk worden gehouden voor de keuzes die men maakt.

Huidige overlegorganen met de GBB:

  1. Algemene Ledenvergadering – jaarlijks
  2. Bestuursvergadering – wekelijks
  3. Klankbordgroep – maandelijks
  4. Team onder- en bovengrond – maandelijks
  5. Team communicatie – onregelmatig
  6. Team GBB-krant – onregelmatig
  7. Diverse werkgroepen – onregelmatig

Versterking:

  1. Begeleidingscommissie van de versnelling voor de versterking (NCG, GBB) – Driewekelijks
  2. Versterkingsoverleg Groningen (provincie, gemeenten, GBB) – onregelmatig
  3. Versnellingsteam: regie versnelling versterking (EZK, BZK, provincie, gemeenten, GBB) – tijdelijk

Subteams versnellingsteam – tijdelijk:

11. Opkoopregeling
12. Waardedalingsregeling
13. Opname op verzoek
14. Bezwaar en beroep protocollen

Schade:

  1. Overleg met TCMG over signaleringen en stand van zaken (TCMG, GBB) – maandelijks
  2. Commissie Immateriële Schade – tijdelijk

Overkoepelend:

  1. Bestuurlijk overleg Groningen (ministers, provincie, gemeenten, Gasberaad en GBB) – halfjaarlijks
  2. Hoorzittingen Tweede Kamer – onregelmatig
  3. Toelichtingen op wetgeving – onregelmatig
  4. Samenwerking Mijnbouw Schade (NAM, Gasberaad, GBB, gemeenten) – ieder kwartaal
  5. Rondetafelgesprek Tweede Kamer- commissie – onregelmatig