Wandelroute Groningen in aardbevingsgebied

 

Unieke wandelroute door Groningen;

in het hart van het aardbevingsgebied

Zin om te wandelen in Groningen? Loop dan deze unieke wandelroute langs verloren erfgoed in Groningen. Speciaal samengesteld door de Groninger Bodem Beweging (GBB). Je moet wel zin hebben in een flinke wandeling, want het is 18,4 kilometer, maar dan ben je na afloop wel heel wat wijzer over de situatie hier in Groningen. De wandelroute gaat langs een gaslocatie, rijksmonumenten, monumentale kerken, wisselwoningen, vernieuwde panden en verloren erfgoed. Daarnaast wandel je door het prachtige Groninger land.

  • Let op! De wandelroute start bij station Loppersum en eindigt bij station Uithuizermeeden. Je kunt vanaf Uithuizermeeden niet rechtstreeks met de trein naar Loppersum terug. Oftewel denk even goed na over hoe je dit qua vervoer gaat doen.

Foto: Jaika Beale

Scheuren door Groningen: wandelroute Groningen

De verloren erfgoed wandelroute is onderdeel van de reeks Scheuren door Groningen. De GBB stelde deze routes samen voor mensen die geïnteresseerd zijn in het aardbevingsgebied. Niet alleen doe je veel kennis op over de situatie hier, ook wandel je langs prachtige dorpen, landerijen en monumentale panden.

Rik Zaal over de wandelroute:

Een erg goed idee van de onvolprezen Groninger Bodem Beweging om een aantal routes door het aardbevingsgebied voor te stellen aan reizigers die wel eens willen zien hoe het er bij staat in het zwaar getroffen Groninger land. En dan blijkt dat het niet alleen kommer en kwel is daar, maar dat er veel te genieten valt tussen de gestutte en gescheurde bouwwerken door. Van het landschap natuurlijk, dat ooit door schrijver Gerrit Krol als volgt is getypeerd: ‘Het landschap is rationeel en eentonig, doch van een adembenemende schoonheid.’ Maar ook van de grootste verzameling romaanse kerken van Europa. Kerken, die dankzij de Stichting Oude Groninger Kerken allemaal te bezichtigen zijn. Sommige zijn gewoon open, bij andere staat op de deur vermeld waar de bezoeker de sleutel kan halen.

Op de fiets- en wandelroute komen we ook nog de veertiende-eeuwse gotische Jacobuskerk in Zeerijp tegen. En bovendien de merkwaardige dertiende-eeuwse kerk met de losse toren in ’t Zandt, die van binnen erg mooi is.

Hier vind je diverse digitale routes:

Routebeschrijving ‘Verloren erfgoed’

De wandelroute begint bij het Stationsgebouw te Loppersum: Stationslaan 8 te Loppersum.

Loppersum (Gronings: Loppersom) ligt middenin het aardbevingsgebied en de gemeente wordt vaak als epicentrum aangeduid. Bijna ieder huis in de gemeente heeft mijnbouwschade.

Let op: de route eindigt in Uithuizermeeden. Je kunt vanaf daar niet rechtstreeks terug naar Loppersum.

Start wandelroute

De route start bij het kantoor van de GBB, de Groninger Bodem Beweging (A). Hier kun je op de posters meer informatie vinden over de gaswinning en de gevolgen daarvan. Ook zijn er verschillende routes door het aardbevingsgebied te bekijken, zoals de auto– en fietsroute.

➝ Loop de Stationslaan uit. Op het einde zie je aan je linkerhand een monumentaal pand dat versterkt* wordt/is (B). Ook Hotel Spoorzicht wordt/is versterkt.

➝ Sla linksaf de Molenweg op en ga direct weer rechts, De Schepperij in. Je gaat alsmaar rechtdoor, op een gegeven moment wordt de straat een fietspad (Tuinbouwstraat).

➝ Sla links de Fruitlaan op en ga direct weer rechts. Op het einde van de laan ga je naar de Kersenlaan. Deze loop je helemaal uit totdat je op een wandelpad terecht komt.

➝ Over het bruggetje ga je links. Je loopt het pad uit, je houdt rechts aan.

➝ Op de Wirdurmerweg ga je rechts. Deze loop je door het dorp uit, totdat je aan je linkerhand nieuw gebouwde huizen in de vorm van blokkendozen (C) ziet.

Uitleg over punt A, B en C:

Al sinds 6 november 2009 zet de vereniging Groninger Bodem Beweging (GBB) zich in voor de belangen van de door gaswinning gedupeerde Groningers. Voor slechts 10 euro per jaar steun je dit goede doel! Klik hier om direct lid te worden.

B Op de Stationslaan 2 bevindt een zich voormalige rentenierswoning met aangebouwd koetshuis. Het is een rijksmonument. Het in een eclectische trant opgetrokken pand is een van de eerste huizen die, na de aanleg van de spoorlijn in 1884, gebouwd werden aan de Stationslaan. Helaas moet het pand versterkt* worden, waardoor het pand binnenin nooit meer zal zijn wat het geweest is.

De eigenaar mag zich tot een van de “gelukkigen” prijzen. Veel Groningers wachten nog op duidelijkheid of hun huis veilig is of niet en dus of er versterkt* moet worden of niet. Terwijl de buurman een gloednieuw huis heeft, raakt jouw huis in verval, want ja, onderhoud terwijl het straks verbouwd zal worden, wie doet dat nu. Alleen doordat de gaswinning stopt, worden er ook minder huizen versterkt. En zo blijft men na jarenlang wachten achter in een huis dat niet meer is wat het was voor de aardbevingen. Onrecht en ongelijkheid is troef in Groningen.

C Deze “nieuwbouwwijk” is binnen 8 maanden gerealiseerd. De kleine woningen doen dienst als wisselwoningen. Mensen die hun huis uit moeten vanwege versterking* van hun eigen woning, kunnen hier terecht. Zoals je kunt zien is het woord woning wel erg positief uitgedrukt.

Vervolg je wandeling vanaf Wirdumerweg

➝ Je loopt een stukje terug naar waar je vandaan komt, richting Loppersum.

➝ Neem nu de afslag naar rechts, de Zuider Lopsterweg op.

➝ Steekt het spoor over. Op een gegeven moment splitst het pad,

➝ je neemt de afslag links. Op het einde kom je op de Bosweg.

➝ Ga links en direct weer rechts richting Zeerijp (D). De Woldweg loop je helemaal uit tot de Borgweg.

➝ Daar ga je rechts. Aan je rechterkant zie je de Jacobuskerk (E) Borgweg 11. Je loopt de Borgweg helemaal uit, gaat met de bocht mee de Molenweg op. Op Molenweg 34 stond een woonhuis uit 1900, dat in 2016 gesloopt is. Vervolg je route,

➝ ga rechtsaf de Terhornseweg op. Loop deze helemaal uit, ga op het einde rechts en direct weer links en vervolg de Terhornseweg.

➝ Sla linksaf bij de Hoofdstraat. Je loopt door het dorpje ‘t Zandt (F). De woningen aan Hoofdstraat 10, 31, 33 en 51 zijn gesloopt. Respectievelijk in 2018, 2016, 2016 en 2019. Sla bij de Molenweg af naar rechts. De Molenweg loopt over in de Omtadaweg.

➝ Sla links de Korendijk op. Halverwege kom je een gaslocatie tegen (G).

Uitleg over punt D, E, F en G:

Op 8 januari 2018 vond in Zeerijp (Gronings: Riep of Zeeriep) een van de zwaarste aardbevingen plaats. De aardbeving had een kracht van 3.4 op de Schaal van Richter.

Aardbevingen in Groningen vinden zeer oppervlakkig plaats (op 3 km diepte), waardoor een relatief lichte beving al snel gevoeld kan worden en schade aan kan richten. In de afgelopen vijf jaar vonden er gemiddeld per jaar 107,2 aardbevingen in Groningen plaats.

De Jacobuskerk van Zeerijp is een middeleeuwse kruiskerk met een vrijstaande klokkentoren. De toren deed vroeger dienst als vuurtoren. Er zijn romanogotische en vroeggotische elementen in terug te vinden. N.a.v. de aardbeving in 2018 ontstond er een 3 meter lange scheur in de kerktoren. Lees de legende van ‘t Riepster Licht onderin de toren.

F ‘t Zandt: (Gronings: ’t Zaandt) is zwaar getroffen door de aardbevingen. Dit komt door de zwakke ondergrond: een zandplaat. Daarom worden zowel de Hoofdstraat en de Molenweg heringericht. Eerder stond er een karakteristiek pand op Hoofdstraat 51, naast de eeuwenoude Mariakerk. De NAM kocht het op omdat het flink beschadigd was en liet het slopen. Nu worden er zes aardbevingsbestendige huizen gebouwd door een woningbouwcorporatie. Niet iedere dorpsbewoner is daar even blij mee

Wist je dat aardbevingsbestendig bouwen niet betekent dat er geen scheuren meer komen of dat het huis blijft staan? Het betekent dat mensen genoeg tijd krijgen om hun huis uit te komen voordat het instort. Dit wordt berekend op basis van aardbevingen met 5.0 of hoger op de Schaal van Richter.

Meer wetenswaardigheden? Klik hier.

G ‘t Zandt: Gaswinnings- en gasbehandelingslocatie. Dit is een put van de NAM. Hier werd tot 2018 aardgas uit de diepe ondergrond gewonnen en gescheiden van water en aardgascondensaat. De gaslocatie behoort tot het ‘Loppersumcluster’, dat bestaat uit vijf winlocaties: Overschild, Ten Post, De Pauwen, ’t Zandt en Leermens. Het cluster werd op advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) gesloten. Het Loppersumcluster wordt bovengronds gesloopt. In Ten Post is de sloop op 9 december 2019 van start gegaan, ‘t Zandt is binnenkort aan de beurt en misschien zie je al dat ze aan het slopen zijn?

Vervolg wandelroute vanaf gaslocatie ’t Zandt

➝ Loop de Korendijk helemaal uit.

➝ Ga over het bruggetje direct rechts. Aan de Fivelweg 28 in Zijldijk (H) stond een huis, dat in 2016 gesloopt is. Op nummer 29 vind je een Rijksmonument, de Doopsgezinde kerk.

➝ Loop verder, onder het viaduct van de Eemshavenweg door

➝ en sla af naar rechts de Oosternielandsterweg op. Op nummer 38 is een huis gesloopt (1925-2015). Er tegenover op nummer 41 stond ook een woonhuis (1870–2015). Inwoners waren hier zeer ontzet over, twee holle kiezen in hun dorp. Volgde weg,

➝ ga bij het kruispunt naar links. Daar kun je de kerk van Oosternieland (I) bekijken.

➝ Vervolg de Oosternielandsterweg, die op een gegeven moment naar rechts buigt (bij het kruispunt). Je blijft de weg volgen tot het overloopt in de Havenweg te Uithuizermeeden (J). Je loopt deze helemaal uit, door de Bergmastraat en gaat op de Hoofdstraat

➝ naar rechts. Vrij direct ga je

➝ links de Stationsstraat op en zo loop je tegen het station van Uithuizermeeden aan. Einde route.

Vergeet je niet om lid te worden van de Groninger Bodem Beweging? Wij stelden deze wandelroute speciaal voor jou samen!

Klik hier om direct lid te worden voor slechts 10 euro per jaar

Uitleg over punt H, I en J:

H Op 2 mei 2020 vond in Zijldijk (Gronings: Zieldiek) een aardbeving van 2.5 op de Schaal van Richter plaats. Zijldijk verwijst naar de verdwenen uitwateringssluis (zijl) van de nu verzande rivier de Fivel.

Op 1 juni 2020 was het totaal aantal schademeldingen 144.785 sinds 16 augustus 2012, de beving van Huizinge.

I Oosternieland (Gronings: Nijlaand) ligt in de gemeente Het Hogeland en vormde van oudsher een dubbeldorp met Zijldijk, dat tot de gemeente Loppersum behoort, maar wordt nu door de Eemshavenweg daarvan gescheiden. Het kerkje uit de 13e eeuw was oorspronkelijk gewijd aan Sint-Nicolaas van Myra.

J Uithuizermeeden (Gronings: Meij of Mij) telde 3.325 inwoners in 2017. In de 19e eeuw heette het dorp Uithuistermeeden. Het dorp ligt aan het einde van de Meedstermaar. En er bevinden maar liefst drie kerken in het dorp.

*Verschil schade en versterking:

Schadeherstel is het herstellen van bijvoorbeeld scheuren of verzakkingen van woningen. Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) handelt schades af.

Versterking betekent een huis constructief sterker maken zodat het beter bestand is tegen bevingen. Een huis versterken betekent vaak een grootschalige verbouwing ter preventie van instorten. Maar nog vaker wordt een huis gesloopt en opnieuw gebouwd. De Nationaal Coordinator Groningen (NCG) voert de versterking uit.

Mooie foto gemaakt tijdens het wandelen? Deel het met de GBB, tag ons:

Foto: Harm Post